AMEA Hüquq və İnsan Haqları İnstitutunun Əcnəbilərin hüquqları və miqrasiya şöbəsinin müdiri, hüquq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Rasim Ağasıyev ölkə prezidenti İlham Əliyevin BMT Baş Assambleyasının xüsusi sessiyasının keçirilməsi barədə irəli sürdüyü təklif haqqında açıqlama verib. Alim bildirib ki, dünyada koronavirus (COVID-19) pandemiyası başlayandan bu günə kimi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə ölkəmiz tərəfindən koronavirusa qarşı regional və qlobal səviyyədə mübarizədə beynəlxalq həmrəyliyin gücləndirilməsi istiqamətində bir sıra məqsədyönlü təşəbbüslər irəli sürülmüşdür.

AMEA-nın Hüquq və İnsan Haqları İnstitutu Ermənistan–Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi nəticəsində erməni işğalı altında qalan Azərbaycan ərazilərindəki tarix və mədəniyyət abidələrimizin ermənilər tərəfindən vandalizmə uğradılması faktlarının indiyə qədər ictimaiyyətə məlum olmayan tərəflərini araşdırıb.

145 il əvvəl - 1875-ci il iyulun 22-də görkəmli ziyalı və maarifçi-publisist Həsən bəy Zərdabi tərəfindən Azərbaycan dilində nəşr olunmağa başlamış “Əkinçi” qəzeti milli mətbuatımızın ilk nümunəsi və həmin dövr Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatının mühüm hadisəsi kimi tarixə düşmüşdür. Sonrakı illərdə çoxsaylı nəşrlərlə zənginləşən milli mətbuatımız Azərbaycan ədəbi dilinin və maarifçilik hərəkatının inkişafına əhəmiyyətli töhfələr vermiş, milli özünüdərk və istiqlal məfkurəsinin formalaşmasında, qabaqcıl ideyaların təbliğində böyük xidmətlər göstərmişdir.

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 19-cu və 32-ci bəndlərini rəhbər tutaraq, “Hərbi qulluqçuların statusu haqqında”, “İnzibati icraat haqqında”, “Təhsil haqqında” və “Elm haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunlarında, Azərbaycan Respublikasının 1997-ci il 3 oktyabr tarixli 377-IQ nömrəli Qanunu ilə təsdiq edilmiş “Hərbi xidmətkeçmə haqqında” Əsasnamə”də və Azərbaycan Respublikasının İnzibati Prosessual Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının 2020-ci il 8 may tarixli 91-VIQD nömrəli Qanununun tətbiqi ilə əlaqədar qərara alıram:

Bu gün - 18 iyun Azərbaycanda Milli İnsan Hüquqları günü kimi qeyd olunur. Prezident İlham Əliyevin 2007-ci il 17 iyun tarixli Fərmanı ilə ulu öndər Heydər Əliyevin 1998-ci ildə ölkəmizdə ilk "İnsan hüquqları müdafiəsinə dair Dövlət Proqramı"nın təsdiq edildiyi və insan hüquqlarının təmin olunmasının dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri kimi müəyyən olunduğu nəzərə alınaraq Azərbaycanda Milli İnsan Hüquqları günü kimi təsis edilmişdir. Yeni əsrin ilk illərindən Azərbaycan dövləti tərəfindən insan hüquqlarının qorunması, hüquq və azadlıqlarının təmin olunması sahəsində ardıcıl tədbirlər həyata keçirildi. Avropa Şurasına üzv qəbul olunduqdan sonra Azərbaycan " İnsan hüquqlarının müdafiəsi haqqında Avropa Konvensiyasına" qoşuldu. Bu zaman o, öz üzərinə milli qanunvericiliyin beynəlxalq Avropa standartlarına uyğun təkmilləşdirilməsi öhdəliyini götürdü. Bu istiqamətdə atılan addımlardan ən mühümü Ombudsman təsisatının yaradılması idi. Prezident İlham Əliyevin 2006-cı il dekabr ayının 28-də imzaladığı "Azərbaycan Respublikasında insan hüquqlarının müdafiəsi üzrə Milli Fəaliyyət Planının təsdiq edilməsi haqqında" Sərəncamında Azərbaycanın müasir inkişaf dövründə hüquqi dövlət quruculuğu və insan hüquqlarının müdafiəsi sahəsində səylərin gücləndirilməsi dövlət siyasətinin əsas istiqamətləri kimi göstərilib.

AMEA-nın Hüquq və İnsan Haqları İnstitutu olaraq illərdir ki, bizi bir kollektivdə cəmləyən, öz qayğıkeşliyi ilə daim yanımızda olan, gözəl, humanist insan, qayğıkeş rəhbər, dəyərli alim, İnstitutumuzun direktoru, hüquq üzrə elmlər doktoru, professor Aytən xanım Mustafazadənin bu gün doğum günüdür. AMEA Hüquq və İnsan Haqları İnstitutunun bütün kollektivi adından Aytən xanım Mustafazadəni bu gözəl gün münasibəti ilə təbrik edir, ilk öncə ona can sağlığı, bu çətin və məsuliyyətli işində, təmkin, səbr, dözüm, möhkəm iradə arzulayırıq. Çox yaşayın Aytən xanım!

AMEA-nın Hüquq və İnsan Haqları İnstitutunun “Dövlət təhlükəsizliyinin hüquqi təminatı” şöbəsinin böyük elmi işçisi Esmira Orucovanın “Hüquqi müstəvi” elmi-nəzəri, təcrübi jurnalın № 4, 19 may 2020-ci il buraxılışında (səh. 147-156) " “Etnik münaqişələr zamanı uşaq hüquqlarının müdafiəsi Dağlıq Qarabağ nıünaqişəsi müstəvisində” başlıqlı məqaləsi dərc olunub. Məqalənin əsas tədqiqat predmetini dünyanın müxtəlif ərazilərində baş verən etnik münaqişələr və bu münaqişələr zamanı pozulmuş uşaq hüquqlarının müdafiəsi ilə bağlı beynəlxalq hüquq normalarının araşdırılması təşkil edir. Məqalədə göstərilən faktoloji materiallara əsasən, Ennənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü nəticəsində işğal olunmuş ərazilərin sakinləri – günahsız müharibə qurbanlan olan, qəbul olunmuş beynəlxalq hüquq normalarına zidd olaraq, işgəncələrə, qeyri-insani rəftara, təhqirlərə məruz qalmış uşaqların hüquqlarının müdafıəsi ilə bağlı hüquqi təfsirlərin verilməsinə cəhd göstərilib. Məqalədə, həmçinin silahlı münaqişələr zamanı uşaq hüquqlarının müdafiəsi sahəsində dövlətlərin öhdəlikləri və əməkdaşlıqları, beynəlxalq hüququn qarşısında duran ən aktual problemlərdən bəhs edilir.

Tariximizin dövrlərini vərəqlədikcə orda tez-tez erməni saxtakarlıqları ilə rastlaşırıq. Əsasən də mənbələrdə, elmi ədəbiyyatlar da və arxiv materiallarının istifadəsi zamanı buna daha çox rast gəlirik. AMEA-nın Hüquq və İnsan Haqları İnstitutunun böyük elmi işçisi Rizvan Hüseynovun 2013-cü ildə rus dilində dərc olunan “Армянское нагорье: географический термин или идеологическое орудие против Азербайджана?” adlı məqaləsində və 2015-ci ildə “Азербайджан и армянский вопрос на Кавказе” adlı çap olunmuş monoqrafiyasında bu cür erməni saxtakarlıqları ifşa olunmuşdur. Qeyd edək ki, Hüquq və İnsan Haqları İnstitutu tərəfindən çap olunan bu monoqrafiya bir sıra Amerika və Avropa universitetlərində və ABŞ Konqresinin kitabxanasında istifadə olunur.

AMEA-nın Hüquq və İnsan Haqları İnstitutunda 2018-ci ilin mart ayından fəaliyyətə başlamış institutun "Beynəlxalq hüquq" şöbəsi ilə Dünya Bankının birgə həyata keçirtdiyi "Pulsuz hüquqi yardım xidməti" layihəsi minlərlə insana təmənnasız xidmət göstərməkdədir. Baxmayaraq ki, ölkəmiz xüsusi karantin rejimindədir, institutumuzun müvafiq şöbələri kimi pulsuz hüquqi yardım xidmətimiz də öz fəaliyyətini davam etdirir. Təkcə aprel ayı ərzində 1206 nəfər benifisiar hüquqi yardım almaq üçün layihəyə müraciət etmişdir. Onlardan 1205 nəfərə facebook vasitəsilə, 1 nəfərə isə elektron poçt vasitəsilə hüquqi yardım xidməti göstərilib. Vətəndaşlar onlayn məsləhətlərdən pulsuz hüquqi yardım xidmətinin "Facebook" səhifəsinə və legalaid@human.science.az elektron ünvanına müraciət edərək yararlanmışlar. Layihəyə daha çox təqaüd, sosial yardım, ümumilikdə isə əmək, ailə, miqrasiya, əmlak, inzibati, istehlakçı, cinayət, vərəsəlik, borc, nəqliyyat və s. məsələlərlə bağlı müraciətlər ünvanlanmışdır. Müraciət edənlərin əksəriyyəti isə aztəminatlı kateqoriyasına aiddir.

Almaniyanın Federal Təhsil və Tədqiqat Nazirliyi (BMBF) tərəfindən “Yaşıl istedadlar 2020” müsabiqəsi üçün ərizələrin qəbuluna başlanmışdır. 2009-cu ildən etibarən keçirilən müsabiqənin məqsədi davamlı inkişaf sahəsində fəal olan qabaqcıl gənc tədqiqatçı və alimlərin mükafatlandırılmasından, onların Almaniyanın müvafiq elmi-tədqiqat institutları ilə təmaslarının yaradıkması və ölkəyə elm xadimlərinin cəlb edilməsindən ibarətdir. Namizədlər davamlı inkişafla əlaqəli olan sahə üzrə magistr/doktorantura pilləsində təhsil almalı, yaxud təhsillərini son 3 ildə bitirməli, maksimum 3 illik iş təcrübəsinə malik olmalı və ingilis dilini mükəmməl bilməlidirlər. Qaliblərin müvafiq xərcləri BMBF tərəfindən qarşılanacaq.